gŵydd

Gweler hefyd → gwŷdd

Cymraeg

Cynaniad

• yn y Gogledd: /ɡuːɨ̯ð/
• yn y De: /ɡʊi̯ð/

Geirdarddiad

• Ansoddair: Cymraeg Canol gwyd o’r Gelteg *wēdus o’r ffurf Indo-Ewropeg *u̯eidʰ-o- ar yr un gwreiddyn *u̯idʰu- ‘gwydden, coeden’ ag a welir yn gwŷdd ‘coed’. Cymharer â’r Gernyweg goedh, y Llydaweg gouez ‘gwyllt; tir heb ei drin’ a’r Wyddeleg fia ‘gwyllt; carw’, fiadh ‘helwriaeth’.
• Enw 1: Cymraeg Canol guit o’r Gelteg *gezdā. Cymharer â’r Gernyweg goodh, y Llydaweg gwaz, y Wyddeleg gé a Gaeleg yr Alban gèadh.
• Enw 2: Celteg wēdo- o’r gwreiddyn Indo-Ewropeg *u̯(e)id- ‘gweld’ a welir hefyd yn yr Hen Roeg eîdos (εἶδος) ‘gwedd’ a’r Sansgrit védas (वेदस्) ‘gwybodaeth’. Cymharer â’r Llydaweg a-c’houez ~ a-ouez ‘yn gyhoeddus, ar goedd’ a’r arddodiad Hen Wyddeleg fíad (-um, -ut, fiado, -a) ‘yn agored, yng ngŵydd un’.

Ansoddair

gŵydd anarferedig

1. (am anifail) Gwyllt, heb ei ddofi, anwar.
2. (am dir) Heb ei droi, heb ei drin, coediog, wedi tyfu’n wyllt.
3. (am dir) Anial, diffaith.

Cyfystyron

• gwyllt

Termau cysylltiedig

• cyfansoddeiriau: gwyddeifr, gwyddfarch, gwyddfil, gwyddfoch, gwyddgi, gwyddiawn, gwyddlwdn, gwyddwal, gwyddwalch, gwyddwig, gwyddwydd, gwythwch

Cyfieithiadau

Saesneg: 1. wild

Enw

Gŵydd Ffrengig (neu alarchŵydd)

gŵydd g (lluosog: gwyddau, bachigyn: gwyddan)

1. (adareg) Unrhyw adar dŵr mawr troedweog o deulu’r Anatidae sy’n pori, mwy o faint na hwyaden, ac iddo pig uchel braidd yn ynghau, coesau o hyd canolig, careiau’n hollol bluog a tharsi rhwydol.

   Cafwyd gŵydd i ginio Nadolig eleni yn hytrach na'r twrci arferol.

2. (yn ffigurol) Gwirionyn.

Termau cysylltiedig

• alarchŵydd, gŵydd Ffrengig
• ceiliagwydd, clacwydd, clagwydd
• glaswydd
• gŵydd fôr, yr ŵydd fenyw
• gŵydd ffa, gŵydd yr egin, gŵydd y cynhaeaf, soflwydd
• gŵydd y llafur
• gŵydd bonar
• gŵydd mis Medi
• gŵydd las

Cyfieithiadau

Almaeneg: 1. Gans b Cernyweg: 1. goodh b Eidaleg: 1. oca b Ffrangeg: 1. oie b Gaeleg yr Alban: 1. gèadh b Groeg: 1. χήνα (chína) b Gwyddeleg: 1. gé b Iseldireg: 1. gans b

Llydaweg: 1. gwaz b Pwyleg: 1. gęś b Saesneg: 1. goose Sbaeneg: 1. oca b, ganso g

Enw

gŵydd g anrhifadwy

1. (yn unig ar ôl yr arddodiaid yn, i, o) Gwyddfod, presenoldeb.

   cael mynediad i ŵydd y brenhines: ‘cael mynediad i bresenoldeb y brenhines’

2. (anarferedig) Golwg, wyneb.

   yng ngŵydd y dorf: ‘o flaen llygaid y dorf’

   gŵydd yng ngŵydd: ‘wyneb yn wyneb; yn agored, ar goedd’

Termau cysylltiedig

• i ŵydd
• yng ngŵydd, yn dy ŵydd (ei ŵydd, eich gŵydd, fy ngŵydd, ayyb)
• o ŵydd